Цэцэн хайрхан

Манай сургуулийнхан Цэцээ гүн хайрхан руу явах болов. Манай ангийнхан гуйх нь гуйж загнах нь загнасаар намайг яваарай гэж ятгав. Бүтэнсайнд бөөлөө болох талаар зар постлогджээ. Манайхны ихэнх машины дугаар таардаггүй өдөр байсан тул явж чадсангүй. Хагассайнд Цэцээгүн рүү явахаар шийдэж өглөө эртлэн босоод юм хумаа бэлдээд хөдлөв. Энэ бичлэгийн нэр нь Цэцэн хайрхан гэсэн учир нь би цзамдаа Цэцээгүн хайрханы талаар бодож байтал хайрханы нэр Цэцээ хайрхан гэж Дээдсүүд хэлэв. Цэцээ хайрхан гэнээ гэж асуутал биш Цэцэн хайрхан гэв. Дээр үед Цэцэн хайрхан гэдэг байсан бололтой. Одоо үед Цэцээгүн нэртэй болсон биз гэсэн дүгнэлтэнд хүрсэн. 

За тэгээд машин түгдэгч чих тагларсаар хийдэд ирэв. Энэ өдөр нар  шараад цас орж дааруулаад бороо орж норгов хэхэ. Уулын цас хайлж шинэхэн бороо орсныг ч хэлэх үү ус урсах болов. Энэ хайрхан лустай холбоотой хайрхан бололтой мэдрэмж төрж байсан. Дээшээ оргилд нь гарахын тулд 6 км мацдаг тул уулын бэлээс нь сүү өргөн Лус Савдаг Эздээс нь өршөөл эрэв. Багштайгаа Тэргүүнд нь явсаар ашгүй нэг Цэцэн хайрханы өмнө тулж ирэв. Цааш явах гэтэл Төрийн тахилгат хэсэг үүнээс цааш явах хэрэггүй гэсэн тул тэндээ үлдээд хүмүүсийг ажихад Оргил дээр орилж чарлаад нэлээн дэггүйтэж байв. Би нэг үйлтэй бололтой миний хажууханд хавтай хад байв. Тойруулаад устай хүн амтанаас зайдуу замаас модоор таглагдаад харагдахгүй газар байв. Тэр хадан дээр Хайрхан өөд харан суухад яг нэг тухтай олбог шиг байв. Хэрэг болж юуны магад гээд хуураа авч ирсэн нь хэрэг болжээ. Эхлээд хуурдаж сүүлд нь буурлууд налан нэг үйл хийв. Нөгөө мэдэхгүй хэлээр дуулж, ярьсаар сүүлд нь ариа гэж буурлуудын захьсанаар хайж олсон ганц мөнгөн бөгжөө тайлаад шидчихэв. Энэ үйлэнд хэрэглэх байсан биз. 

Дуусаад хадыг тойрсон уснаар авхуулж цүнхлүүлэв. Улаач хүний буглааг гаргахад дэм болох рашаан гэж суулд учрыг нь буурлуудаасаа мэдэж авсан. 

Миний хийсэн үйлс зөв үү буруу юу гээд эргэлзээ сэтгэлийн шанлалаар дүүрсэн энэ биеийн минь тэр бугласан зүйлсийг үгүй болгож чадах болов уу гэж өөрөөсөө асуугаад тэр рашаанаас хүртэв. 2 хоног өнгөрч хичээлийн завсарлагаанаар бодно: 

Юуны учир сэтгэл байнга түгшүүртэй байна вэ гэж гайхаад анхны мэдэрсэн үеэ санахад угаа аваад удаагүй мэдрэмжээ хөгжүүлж эхлэх үеэс үүсэлтэй. Цаашаа лавшруулан бодсоор ашгүй нэг хэдэн сар асуусан асуултаа олов. Хэдий би Угаа залаалаад буурлуудаа залсан ч гэсэн Ээжийн хүү Аавийн хүү нэгэн гэр бүлийн гишүүн тийм ч учраас гэрийнхэнтэйгээ холбоо харилцаагаар нэг өрх болж байгаа билээ. Зөвлөх удганы маань хэлсэн "Ар гэрийнхэн улаач хүний хамгийн том баталгаа" гэсэн үг энэ үед санаад орсоны ач. Хичнээн өөрийгөө засаад болдоггүй байсны учир бас гарч ирж байна даа. Дээдсүүд минь гэрийнхэнд засал хийсэн учраас санаа амраад мартчихжээ. Надад үүнийг сургаж мэдүүлэх гэж хэдэн сар зовоосон аж. Бас засал хийхэд ар гэрийн субэктүүдийн нөлөө их. Заслын дараа сатгэл санаа сайхан болж тодорхой нөлөө үзүүлсэн байх ёстой. Харин түүнд засал хийлгэж байгаа хүний итгэл зүтгэж хамгаас чухал. Бодох тусам Сэтгэлзүйч зөнгийн учрыг мэдэж авч байна.

Бид цаашаа улам улам хөгжин дэвшиж Гэгээрэлд зоригдох хэрэгтэй

Дээдэс харь орноос нарны бөөлөө хийв

2013.04.20

          Өнөөдрийн бөөлөөний зорилго улаачид нарнаас эрчим авж бөөлөх байв.  Нарны бөөлөө 12 цагаас эхлэв. Дээдэс харь орноос биднийг удирдан явуулах аж. Түрүү зун нарны бөөлөө хэд хэд болсонд би алдалгүй оролцдог байсан харин энэ удаагийн бөөлөө ариа өөр болсон. Бид хэцээ дэлдэн буурлуудаа залж үйл эхлэв. Миний бүх биеэр халуу дүүгэж Наран өжийн эрчим буурлуудынхаа эрчимийг мэдэрж баясан бөөлөв. Нэгэн танил дээдэс залран бууж, би хэн гэдгийг нь мэдэх гэж бодлыг нь тандан суув. Ариа гэж нарны онгод гэдэгийг нь мэдэж автал хэц хэнгэрэгээ бариад бөөлж эхэлэв. Энэ удаа биеийн халуун илүү их нэмэгдэж байв. Буурлуудаа ундаалж суутал Энэтхэг гэлүү нэг газраас ирсэн хүн энд тэндгүй зураг авж байгааг харав. Буурлууд үйл хийж байгаа нь их сонин байсан бололтой.

          Өвөр хангайн үйлэнд биеийн сэв сэтгэлийн сэв хуяганы сэвгүй байх ёстой учраас буурлууд нэг мөсөн засаж байгаа бололтой энэ биеийн минь эрчмийг нөхөөд дараа нь нэг бөөлөө хийлгүүлэв. Хийх бөөлөөнд хэцээ дэлдэж бүжиглэх ёстой. Харин бөөлж эхлээд бүжиг хийхэд намайг юу омогшуулах вэ? гэж бодох хэрэгтэй гэв. Би хэцээ дэлдэнгээ бодов. Өндөр дээдсүүдийг биедээ залж их үйлийг хийх үүрэгтэй бид өвөг дээдсүүдээрээ бахархах ёстой гэж бодтол түүнээс хүч авж чадсангүй. Заавал зөв зүйлээ бодож бахархалаа төрүүлнэ. Эхлээд сэтгэл санааг унагаах шалгалт ирнэ шүү гэв. Цаашаа бодохдоо Бид энэ эх орныхоо төлөө энэ Монгол түмний төлөө эх дэлхийн төлөө бүхий л зүйлийн сайн сайхний төлөө Тэнгэрийн үйл хийж байгаа гээд бодож эхэлтэл өөрийн эрхгүй дотроос огшоод үсэрч эргэлдээд хэцний дуу хурдсан бөөлж удалгүй ядраад ирэв. Хэцний дуу сулартал буурлууд одоо хайр сайхан сэтгэлийг мэдэр гэв. Манай хатан онго налж би ийнхүү бодов. Гэрлийн өргөөний ахан дүүс минь эвтэй найртай бие биенээ гэсэн сэтгэл, өндөр дээдсүүд минь биднийг хайрлан сургаалиа айлдаж , хүн хүнээ гэсэн сэтгэл, ээж аавийн минь үрээ гэсэн сэтгэл гээд их зүйлийг бодон уяран бөөлөв. Өөрийгөө анзаартал урсгалд хөвж байгаа юм шиг нэгэн хэвийн найгаж байв. Тэр үед дээдсүүд хэлэхдээ ‘хайр хүндлэл сайхан сэтгэл гэдэг усны долгио шиг зөөлөн хувирж өөрчилөгдөхгүй хатуу ширүүн биш байдаг юм’ гэж хэлэв.

          Анхны омогшилоор эрчимжих бөөлөөг дахин хийе гэж дээдсүүдээсээ гуйхад зөвшөөрч дахин нэг бөөлөн зогсов. Энэ удаад ариа өөр өөрийгөө нээн таньж юу хийхээ бодох ёстой учраас бас л бодов. Ард түмнээ эх дэлхийгээ аврах их үйл хийх ёстой гэтэл бас биш бололтой. Дахин нэг удаа зөв зорилгоо тодорхойл гэв. Өндөр дээдсүүд минь биднийхээ төлөө их үйлийг хийж бидний төлөө амь нас залуу сайхан үеэ зориулсан түүний ачинд бид эх нутаг уул усандаа сэтгэл амар амьсгаа тэнүүн байна. Бид харин өндөр дээдсүүдийнхээ үйлийг залгамжлаж үрсдээ сайн сайхныг өвлүүлэн үлдээх үүрэг үйлтэй гэж бодтол сэтгэл догдлон дахин нэг бүжиглэв. За ингээд сэтгэл санаа энэ биеэ засаж дууссан боллолтой бие минь сайхан хөнгөн ойр орчиноо харахад сайхан тод харагдаж байв.

          Тэр үйл өндөрлөж толгой онги залран ‘бодол оюунаа цэгцэл, бодол эмх цэгцгүй байвал сэтгэлийн сэв гэгч бий болдог юм’ гэж айлдав. Энэ өдөр дээдсүүдээсээ их зүйлийг сурж үрсээ ухааруулах нэгэн уран аргийг нь мэдрэв. Дээдсүүдийн уран арга гэсэн зүйл санаад орчихлоо байна. Би угаа залаалахаас өмнө 3 жил 00-ын өрөө рүү гүйдэг но-той байв. Өдөр болгон тэр дундаа өдөр бүр 3 удаа 00 ордог байсан. Хамгийн сонин гайхширал төрүүлсэн явдал бол боссоны маргаашнаас ор мөргүй алга болсон байгаа юм. Гэртээ биш гадуур өөрийнхөө үйлийг хийж байхад гэдэс базлахыг нь яанаа. Би ингэж 3 жил дарамтанд байсан нь намайг зөв тийш нь чиглүүлэх арга байсан бололтой.

          Улаач болох ёстой хүн багаасаа бэлтгэгддэг гэж дуулсан болохоос мэддэггүй байв. Гэтэл миний тэмцээнээр явсан газар, дуртай зүйлс гээд л бүүр багаас минь бэлтгэж байсан гэдгийг нь мэдэв. Үүний ачинд би зөв зүйлийг дэмждэг сайн сайхнаар хүмүүжсэн гэж бодож байна.

          Багаас нь мөч бүрээр нь дараа дараагийнх нь үйлэнд бэлддэг учраас шалгалт сорилтийг өгөн гүйцээх ёстой үйлээ биелүүлж чадах эсэхийг нь буурлууд үздэг. Тэгэхээр аливаа сорилт тэр хүний давж гарж дийлэх шалгалт байдаг болж таарна. Шалгалтандаа тэнцээгүй бол дахин шалгалт авна. Бүр тэнцэхгүй бол хийх үйл нь өөр хүнд шилжинэ эсвэл дахин бэлтгэгдэн тэр үйлээ гүйцээдэг байх. Гэхдээ тэр болгон унахгүй болохоор айх хэрэггүй. Сайхан буурлууд байгаа болохоор шипэ авж болно сэтгэлээр дэмжүүлж болно. Олонх дээдсүүдийн айлдсанаар энэ бол сорилт гэж зүгээр суухгүй түүнийгээ давах чухал гэе.

2013.04.06

Нэг мэдэхэд  улаач болоод 6 сар болчихжээ. Эхний хэдэн сар эргэлзээ тээнэгэлзээгээр дүүрэн байсан ч ТОЧ-д бэлдээд  тоож байсангүй. Чуулган өндөрлөж өөрөө өөрсдийгөө хөгжүүлэх үйл ийнхүү эхэлжээ. Миний хувьд эргэлзэх бодлууд давамгайлж байсан тул үүнд анхаарлаа хандуулав. Эргэлзээ гэдэг буурлуудын шалгуур хэдий ч  биднийг тэсвэр хатуужилтай аливаа зүйлд нухацтай хандаж ухаажуулах гэсэн нэгэн сургалт юм. Би мэдэхгүй зүйлдээ үргэлж эргэлзэж байдаг. Тиймээс бага ч гэсэн мэдэн эргэлзээгээ тайлж нэг дүгнэлтэнд хүрэхээр зорьдог. Тэр дүгнэлт буруу байх үед дахиад л эргэлзээнд унадаг. Хааяа бүр ядаргаанд ормоор үе байдаг нь үнэн. Буурлуудын айлдсанаар бүгдийг олон талаас харж байж дүгнэлт гаргаж байхгүй бол төөрөлдөн буруу зүг рүү давхидаг. Энэ ганц надад биш бүх хүнд тохиолддог. Үүний нэг жишээ бол туйлшрал буюу хэт нэг талыг барьсан үзэл юм.

     Өнөөдөр өдөржин замбын үйлээ хийсээр сая л нэг буурлуудаа залахаар болж хуяглан суув. Толгой дээдэс буугаад мордож араас нь нэг танихгүй дээдэс заларав. Шинэ дээдэс биз гэж бодож дараагийн дээдэс удалгүй заларан учир юугаа айлдахдаа ах дүү арван гурван баатар бид бүгд өнөө гаригтаа заларна гэж айлдахад гэнэтийн гайхширалд орж орхив. Яг тэр үед яасан олуулаа буув яагаад бүгд над дээр буув гээд толгойн дотор дайн болох бодлууд толгойнд эргэлдэн учрыг лавлахад дээдэс түүхээ айлдаад мордсон билээ. Эл арван гурван  дээдэс тус бүр өөр өөрийн онцлог, зан чанар, эрдэмтэй болох нь буултын үед мэдэгдэж байсан. Дээдэс бүр нэгэн учрыг тайлан айлдав. Үүнээс нэгийг бичихэд 13-ын тооны учир бол ахуйд нөлөөлдөг аж. Одоо бодоход манай гэрийнхэн энэ тоотой холбоотой бололтой. Сургууль 13 гэрийн № 13 гээд цаашаа олон тохиол байна. Бас энэ жил 13ийн тоотой аж. Энэ тоо хүн бүрд зөв буруугаар нь ялгагдан сайн муугаар нөлөөлдөг хатуу тоо гэв. Нэг эхийн хэвлийгээс төрсөн ч балчир насандаа бүгд таран өсөж тал бүрийн эрдэм хураан төрсөн нутагтаа ирсэн гэв. Бие биендээ эвтэй найртай халуун сэтгэлээр хандах ах дүүсийн холбоо хэлэх үг сэтгэлээс нь мэдэгдэж байв.

     Өнөөдөрийн түүхээс гол зүйлсийг бичэе гэвэл хэдэн өдөр дамнан бичих бизээ (хэхэ). Дээдсүүдийн айлдсанаар блогдоо тэмдэглээд үлдээе дээ.